Nghiên cứu thị trường là gì? Các phương pháp và 6 bước tìm hiểu thị trường kinh doanh

Khi mới gia nhập vào một thị trường mới hay tung ra sản phẩm/dịch vụ mới nào đó, điều quan trọng đầu tiên mà doanh nghiệp cần phải làm đó là nghiên cứu thị trường. Với hàng trăm câu hỏi được đặt ra: Sản phẩm mới có thành công hay không? Khách hàng mục tiêu là ai và phải tìm như thế nào? Giá bán sản phẩm đã hợp lý chưa? Cách kinh doanh nào là hiệu quả?... 

Hiểu được những vấn đề đó, sau đây TPos sẽ mang đến cho các bạn tất tần tật các kiến thức, phương pháp và các bước nghiên cứu thị trường hiệu quả. Hãy cùng “bỏ túi” những bí quyết này để nhanh chóng giải quyết được những khó khăn trước mắt và giúp việc kinh doanh hiệu quả hơn.

Nghiên cứu thị trường là gì?

Nghiên cứu thị trường (Market Research) là quá trình thu thập, xử lý thông tin liên quan đến khách hàng, đối thủ cạnh tranh  thị trường mục tiêu và phân tích các dữ liệu toàn bộ ngành nghề mà doanh nghiệp bạn có ý định kinh doanh. 

Việc nghiên cứu và phân tích thị trường trong Marketing nhằm hỗ trợ việc ra các quyết định xử lý vấn đề, nắm bắt cơ hội Marketing và đưa ra những câu trả lời hoàn hảo cho các vấn đề phát sinh trong kinh doanh.

Nghiên cứu thị trường trong marketing giúp doanh nghiệp giảm rủi ro và định hướng hiệu quả khi kinh doanh. Nếu doanh nghiệp chủ quan nghiên cứu không rõ ràng, không tìm hiểu về thị trường trước khi kinh doanh thì tỷ lệ rủi ro rất cao. Dễ dẫn đến các hậu quả nặng nề như lãng phí nguồn lực, chi phí và thậm chí là thất bại hoàn toàn.

Tầm quan trọng của nghiên cứu thị trường trong Marketing

Giúp doanh nghiệp giảm rủi ro khi ra quyết định

Nếu không thực hiện nghiên cứu thị trường trước, các chủ doanh nghiệp sẽ thường xuyên đứng trước những quyết định 50-50, lúc nào cũng phân vân không biết có thực hiện các chiến dịch dự án thành công hay không.

Tại sao phải nghiên cứu thị trường? Việc nghiên cứu này sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về thị trường và đưa ra các biện pháp thâm nhập vào thị trường hợp lý. Ngoài ra, giúp bạn có nhiều cơ hội để hiểu khách hàng hơn và có khiến nhiều khách hàng tin dùng vào sản phẩm của mình. 

Tuy nhiên, tìm hiểu thị trường kinh doanh không phải là cánh cửa bước ngay đến thành công mà nó là một chiếc la bàn chỉ dẫn bạn đi đúng đường, từng bước một vươn đến thành công và sẽ giúp bạn tránh được những quyết định sai lầm.

Doanh nghiệp có thể sử dụng phương pháp phân tích thị trường để:

• Xác định tính khả thi của một doanh nghiệp mới. Nếu nghiên cứu thị trường cho thấy có rất ít hoặc không có nhu cầu về sản phẩm hoặc dịch vụ, thì doanh nghiệp khó có thể thành công.

• Xác định và phát triển các thị trường mới tiềm năng.

• Theo dõi chặt chẽ các xu hướng tiếp thị và phát triển các chiến lược về cách đi đầu hoặc thích ứng với các điều kiện thị trường đang thay đổi.

• Kiểm tra nhu cầu về các sản phẩm hoặc tính năng mới.

• Đảm bảo vị trí sản phẩm tối ưu - làm thế nào, khi nào và ở đâu một sản phẩm nên tham gia thị trường.

• Cải thiện và đổi mới hoạt động kinh doanh của họ . Bạn có thể xác định sớm các vấn đề với các khía cạnh kinh doanh nhất định, chẳng hạn như dịch vụ khách hàng. Điều này có thể giúp các công ty vượt qua những gián đoạn tốn kém sau này.

• Thúc đẩy sự thành công của các chiến dịch quảng cáo của họ. Bằng cách đánh giá tình cảm của khách hàng và hiểu được nhận thức về thương hiệu của họ, các doanh nghiệp có thể định hình tốt hơn các chiến lược xây dựng thương hiệu và tiếp thị của mình.

Công dụng khác hỗ trợ nghiên cứu và phân tích thị trường

Ngoài lợi ích quan trọng là giảm rủi ro, việc nghiên cứu và tìm hiểu thị trường kinh doanh cũng mang lại rất nhiều công dụng khác hỗ trợ kinh doanh hiệu quả như:

• Giúp tìm ra được những thị trường tiềm năng cho các sản phẩm của bạn. 

• Giúp doanh nghiệp có cái nhìn khái quát để tổng hợp nguồn lực vào phạm vi nhất định nhằm tăng năng suất và hiệu quả công việc. Từ đó, ưu tiên các mục tiêu cụ thể ngắn hạn và lên kế hoạch dài hạn phát triển bền vững trong tương lai.

• Giúp xác định được điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, thách thức bằng việc phân tích SWOT và đánh giá hiệu quả công việc có thành công hay không. Từ đó có thể đưa ra các phương án điều chỉnh phù hợp.

• Giúp hiểu rõ hơn về nhu cần người tiêu dùng từ đó tìm ra các ý tưởng mới cho sản phẩm.

Các phương pháp nghiên cứu và phân tích thị trường được sử dụng phổ biến

Các loại dữ liệu nghiên cứu thị trường

Có hai loại dữ liệu nghiên cứu thị trường: thông tin sơ cấp và thông tin thứ cấp mà bạn cần nắm trước khi tìm hiểu các phương pháp phân tích hiệu quả. 

Thông tin sơ cấp là dữ liệu đầu tay được thu thập từ các nguồn gốc. Bạn có thể tự mình thu thập dữ liệu hoặc thuê ai đó làm điều đó cho bạn. Điểm mấu chốt là bạn kiểm soát quá trình từ A đến Z.

Thông tin thứ cấp là thông tin và dữ liệu đã được thu thập bởi những người khác và được cung cấp công khai trực tuyến hoặc ngoại tuyến. Đây có thể là dữ liệu được xuất bản trên báo chí, báo cáo, tạp chí, v.v. hoặc thông tin có sẵn miễn phí trên mạng. Nhược điểm là mọi người đều có quyền truy cập vào thông tin này và bạn không có quyền kiểm soát các phương pháp thu thập.  

Các loại thông tin được thu thập thông qua cả nguồn chính và nguồn thứ cấp có thể là định tính hoặc định lượng.

Thông tin định tính giúp bạn hiểu rõ hơn về cảm nhận của mọi người về các chủ đề nhất định. Bạn có thể hỏi họ nghĩ gì và làm thế nào và tại sao họ đưa ra lựa chọn mà họ làm. Các nguồn tốt nhất để thu thập thông tin định tính bao gồm các cuộc phỏng vấn sâu, các nhóm tập trung và các quan sát trực tiếp.

Thông tin định lượng là dữ liệu thống kê và có xu hướng có cấu trúc hơn. Câu hỏi đóng Bảng câu hỏi và khảo sát thuộc loại thông tin này.

Phương pháp điều tra, khảo sát 

Hay còn gọi là Surveys, đây là phương pháp sử dụng các bảng câu hỏi khảo sát thị trường để lấy ý kiến từ nhiều người tham gia khảo sát. Mẫu khảo sát càng lớn thì mức độ chính xác càng cao hơn.

Có rất nhiều phương pháp nghiên cứu khảo sát khác nhau, tùy từng vấn đề bạn hướng đến mà chọn phương pháp cho phù hợp. Một số các dạng khảo sát như sau:

• Phỏng vấn trực tiếp

Phương pháp này được sử dụng ở những nơi đông người như trung tâm thương mại, công viên, trường học,...

Mục đích: quảng cáo, tiếp thị những sản phẩm mới đến người tiêu dùng, đồng thời thu thập những phản hồi trực tiếp của khách hàng.

Phỏng vấn trực tiếp sẽ giúp đảm bảo về số lượng và chất lượng phản hồi. Tuy nhiên, chi phí sẽ khá cao do cần nhiều nhân lực và thời gian.

• Khảo sát trực tiếp

Đây là một dạng khác của phỏng vấn trực tiếp thay vì trao đổi trực tiếp thì bạn sẽ sử dụng các câu hỏi được thiết kế từ trước. 

Ưu điểm: Phương pháp này ít tốn chi phí, thời gian và nhân lực hơn. Số liệu khảo sát rõ ràng và dễ tổng hợp thống kê hơn.

Rủi ro: Tỷ lệ số lượng chấp nhận khảo sát sẽ thấp hơn so với phỏng vấn trực tiếp và chất lượng có thể bị sai do nhiều người làm khảo sát không đọc kỹ câu hỏi thường trả qua loa.

• Khảo sát online

Tạo bảng câu hỏi khảo sát online và chia sẻ vào các diễn đàn, hội nhóm để tham khảo được ý kiến của nhiều người hơn. 

Phương pháp này ít tốn chi phí. Tuy nhiên, tỷ lệ phản hồi khá khó dự đoán vì sẽ ít có ai dành nhiều thời để làm khảo sát giúp bạn nếu không nhận được lợi ích gì.

Vì vậy, khi khảo sát online bạn cần có tỷ lệ phản hồi cao bạn cần có thêm các hình thức tặng quà cho những người làm xong khảo sát như thẻ cào, voucher giảm giá,...

• Khảo sát qua điện thoại

Bạn sẽ thường phải thu thập thông tin người dùng trước và gọi điện thoại xin ý kiến đánh giá khi áp dụng phương pháp này. 

Câu hỏi khảo sát phải ngắn gọn, dễ hiểu và chú trọng vào đánh giá sản phẩm theo thang điểm.

Nhược điểm lớn nhất của phương pháp này đó là tỷ lệ chấp nhận khảo sát không cao. Vì hiện nay với tình trạng tiếp thị qua điện thoại tràn lan nên người dân thường không có thiện cảm và có thể tắt máy ngay.

• Khảo sát qua email

Phương pháp được sử dụng để gửi bảng câu hỏi khảo sát qua email để tập khách hàng nhất định. 

Để khảo sát qua email hiệu quả, nhận được sự phản hồi tích cực bạn cần đầu tư thường là đi kèm với một bài học nào đó hoặc đi kèm với các phiếu quà tặng.

Tỷ lệ phản hồi thường thấp rơi vào khoảng từ 5% đến 8%, tuy nhiên chi phí bỏ ra lại vô cùng rẻ.

Phương pháp quan sát hành vi

Phản hồi từ những người khảo sát thường khá sơ xài và có thể chưa đúng với những gì họ trải qua.

Còn với phương pháp quan sát hành vi người tiêu dùng khi họ mua sắm hay làm việc sẽ cho chúng ta hiểu rõ hơn về thói quen và các yếu tố ảnh hưởng đến việc mua sắm sản phẩm.

Phương pháp này sẽ khá tốn thời gian để thu thập được nguồn dữ liệu đáng tin cậy.

Phương pháp phỏng vấn nhóm

Với phương pháp này, các doanh nghiệp sẽ mời một nhóm người nhất định vào để phỏng vấn. Người điều phối sẽ chuẩn bị sẵn bảng câu hỏi khảo sát thường là câu hỏi mở để thu được nhiều thông tin cần thiết.

Nghiên cứu thị trường bằng phỏng vấn nhóm sẽ giúp bạn thu thập được nhiều thông tin quan trọng hơn khảo sát thị trường thông thường. Tuy không khảo sát số lượng đông nhưng lại cụ thể và chi tiết hơn về cảm nhận của người dùng. Từ đó có thể hiểu rõ hơn về khách hàng để có thể phát triển được sản phẩm và dịch vụ mới tốt hơn.

Phương pháp thử nghiệm

Tung sản phẩm mới ra thị trường tại một vài nơi tiềm năng để xem phản ứng của người tiêu dùng ra sao từ đó mới có đưa ra những điều chỉnh thích hợp về giá hay chất lượng sản phẩm. 

Phương pháp nghiên cứu này đòi hỏi doanh nghiệp phải có nhiều mối quan hệ với các cửa hàng, doanh nghiệp khác hay các trang web thương mại điện tử để có thể bán được sản phẩm thử nghiệm và thu thập thông tin dễ dàng hơn.

Các bước nghiên cứu thị trường cơ bản

Bước 1: Xác định mục tiêu và vấn đề nghiên cứu

Việc nghiên cứu, tìm hiểu thị trường kinh doanh có giúp ích được cho doanh nghiệp hay không phụ thuộc vào việc bạn có xác định được chính xác các vấn đề khó khăn mà doanh nghiệp đang gặp phải hay mục tiêu nghiên cứu. 

Vì vậy, việc xác định mục tiêu và vấn đề nghiên cứu là bước cần thiết và quan trọng trong mọi hoạt động nghiên cứu thị trường.

Bước 2: Lựa chọn phương pháp nghiên cứu thị trường phù hợp

Sau khi xác định được mục tiêu nghiên cứu, bước tiếp theo là bạn phải lựa chọn được các phương pháp nghiên cứu thị trường phù hợp. 

Một số phương pháp hiệu quả đã được nêu ở phần 2 mà doanh nghiệp có thể lựa chọn phương pháp hiệu quả nhanh chóng và tiết kiệm nhất có thể như khảo sát trực tiếp hoặc online, phỏng vấn nhóm hay cá nhân, quan sát hàng vi người tiêu dùng và tung sản phẩm thử nghiệm.

Bên cạnh đó bạn cần xác định được mẫu hiệu quả như đối tượng khảo sát có đặc điểm gì, doanh nghiệp có thể tìm họ ở đâu, số lượng mẫu bao nhiêu là đủ để đưa ra kết luận,.. 

Bước 3: Thiết kế và chuẩn bị công cụ nghiên cứu

Tùy theo phương pháp nghiên cứu doanh nghiệp lựa chọn mà có sự chuẩn bị khác nhau. Nhưng nhìn chung các bạn cần phải thiết kế công cụ nghiên cứu và phân tích thị trường hiệu quả.

Nếu lựa chọn phương pháp khảo sát, doanh nghiệp nên thiết kế bảng câu hỏi khảo sát phù hợp. Nếu như phỏng vấn nhóm là phương thức mà doanh nghiệp lựa chọn thì cần chuẩn bị câu hỏi mở và các thiết bị ghi hình để có thể dễ dàng thu thập thông tin.

Bước 4: Tiến hành thu thập thông tin, dữ liệu

Đây chính là phần cốt lõi của quy trình nghiên cứu thị trường trong Marketing. Các câu trả lời thông qua quá trình khảo sát, phỏng vấn, quan sát hay thử nghiệm sản phẩm đều được thu thập và ghi chép kỹ lưỡng. Hoặc sử dụng nguồn thông tin thứ cấp (tham khảo từ các khảo sát khác, tài liệu thư việc, internet...)

Bước 5: Tổng hợp và phân tích dữ liệu thu thập được

Sau khi thu thập các thông tin cần thiết, những thông tin này sẽ được tổng hợp thành bảng dữ liệu hoàn chỉnh. 

Sau đó, sử dụng các phần mềm phân tích như Excel, SPSS, Minitab,... để tạo bảng, đồ thị, biểu đồ, phân khúc kết quả vào các nhóm phù hợp (như độ tuổi, giới tính,...),... và tìm ra xu hướng chính của dữ liệu.

Tạo cái nhìn trực quan giúp cho quá trình phân tích dữ liệu dễ dàng hơn và nhanh chóng mang lại kết quả chính xác nhất.

Bước 6: Đánh giá thực trạng thị trường, nhận định xu hướng

Đây là bước quan trọng mà bạn có thể trình bày cả quá trình nghiên cứu thị trường cũng như kết quả thu được và đưa ra hướng giải quyết vấn đề. Áp dụng được kết quả thu được và xây dựng các chiến lược Marketing cho doanh nghiệp.

Nghiên cứu thị trường là một quá trình quan trọng giúp cho doanh nghiệp có thể đưa ra các quyết định đúng đắn. Chỉ với các bước và phương pháp đơn giản, quá trình nghiên cứu thị trường có thể giúp bạn tránh rủi ro và tạo ra nhiều cơ hội khi tiến vào thị trường mới, thu hút được nhiều khách hàng tiềm năng hơn. Hy vọng bài viết này, TPos đã mang lại cho các bạn một nền tảng kiến thức về khái niệm, các phương pháp và công cụ nghiên cứu thị trường để cùng đồng hành với TPos tìm hiểu về sâu hơn về Marketing trong tương lai.